ازمون هوش وکسلر پیش دبستان

وکسلر هوش را «گنجایش فرد برای درک و فهم و فائق شدن بر محیط اطراف خویش» تعریف می­کند و هر سه مقیاس خود را در راستای این تعریف به وجود آورده است.دیوید وکسلر، تهیه کننده سه مجموعه­ ی آزمون انفرادی برای گروه­های مختلف سنی است. هر سه مقیاس نه تنها بهره هوشی کلی را مشخص می­کند، بهره هوشی کلامی (VIQ) و بهره هوشی عملی (PIQ) را نیز اندازه­ گیری می­کند. مقیاس وکسلر در برگیرنده­ ی مجموعه­ های آزمون برای ارزیابی توانائی­های متفاوت است و در ترکیب آن­ها، گنجایش و توانایی هوش کلی را ارائه می­دهد. مقیاس­های وکسلر از دو قسمت تشکیل شده است. یک قسمت آن به سوالاتی مربوط می­شود که به درک زبان یا استفاده از زبان به صورت­های مختلف، مانند صحبت کردن، خواندن و نوشتن احتیاج دارد که با این مجموعه سوالات، هوش کلامی را اندازه می­گیرند؛ قسمت دیگر این آزمون از مجموعه سوالاتی تشکیل شده است که بیشتر جنبه عملی هوش را می­سنجد؛ با این مجموعه سوالات هوش عملی یا غیر کلامی را اندازه می­گیرند. اندازه­ گیری بهره هوشی غیر کلامی به استفاده و کاربرد زبان بستگی ندارد و برای اقلیت­های فرهنگی، خصوصاً کودکان دو زبانه و نیز کودکان با فقر محیطی سنجش مناسبتری را به عمل می­آورد.

اولین مقیاس هوشی وکسلر در سال ۱۹۳۹ به منظور سنجش هوش بزرگسالان انتشار یافت. این مقیاس بعدها مورد تجدید نظر قرار گرفت و در سال ۱۹۵۵ با عنوان مقیاس هوشی وکسلر برای بزرگسالان منتشر شد. مقیاس دوم به عنوان مقیاس هوشی وکسلر برای کودکان در سال ۱۹۶۴ منتشر گردید. مقیاس هوشی وکسلر برای دوره­ ی پیش دبستانی در سال ۱۹۶۷ انتشار یافت. برای افراد زیر ۱۶ سال آزمون وکسلر کودکان (WISC)برای ۶ –۱۶ سال و آزمون وکسلر پیش دبستانی (WPPSI) برای ۴-۶ سال استفاده می­شود.

مقیاس هوش وکسلر برای کودکان پیش آموزشگاهی(WPPSI) برای سنجش هوش کودکان بین سنین ۴ تا ۶ سال تدوین شد. فرم تجدیدنظرشده آن(WPPSI_R) این امکان را فراهم کرده است که می‌توان به وسیله آن هوش کودکان ۳ تا ۷ ساله را اندازه‌گیری کرد.

تقریبا نصف ماده‌های WPPSI از آزمون WISC گرفته شده است. آزمون WPPSI_R نیز دارای تعدادی خرده‌آزمون است که به صورت دو مقیاس هوش کلامی و هوش عملی گروه‌بندی شده‌اند. برخی از ویژگی‌هایی که در طراحی آزمون WPPSI_R به کار رفته‌اند موجب شده‌اند که اجرای آن در مورد کودکان خردسال آسان‌تر باشد. یکی از این ویژگی‌ها تاکید بر دستورالعمل ساده‌تر کلامی و پاسخ‌های کلامی است و دیگری رنگی و جذاب بودن مواد آزمون برای کودکان خردسال است.

در آزمون WPPSI_R سه خرده‌آزمون متفاوت وجود دارد که عبارتند از: خانه حیوانات، طراحی هندسی و جمله‌ها(آزمون ذخیره). بدین‌ترتیب آزمون تجدیدنظرشده وکسلر کودکان پیش‌آموزشگاهی نیز دارای یک مقیاس کلامی و یک مقیاس عملی است. مقیاس کلامی دارای ۵ خرده‌ آزمون به علاوه یک خرده‌آزمون ذخیره(جمله‌سازی) و مقیاس عملی نیز دارای ۵ خرده‌ آزمون است. مقیاس کلامی شامل خرده‌آزمون‌های اطلاعات عمومی، گنجینه لغات، محاسبه، شباهت‌ها، درک و فهم و جمله‌ها می‌باشد و مقیاس عملی شامل خرده‌آزمون‌های خانه حیوانات، تکمیل تصاویر، مازها، طراحی مکعب‌ها و طراحی‌های هندسی می‌باشد.

خرده‌آزمون جمله‌ها، یک آزمون حافظه است که به جای فراخنای ارقام به‌کار می‌رود. آزمایش‌کننده هر جمله را به طور شمرده می‌خواند و آزمودنی باید بلافاصله آن را از حفظ بگوید. این خرده‌آزمون را می‌توان به جای یکی از ۵ خرده‌آزمون کلامی به‌کار برد و حافظه کوتاه‌مدت را می‌سنجد. خرده‌آزمون خانه حیوانات همانند آزمون نمادهای ارقام در مقیاس بزرگسالان با خرده‌آزمون رمزنویسی در مقیاس کودکان است. در این آزمون روی یک لوحه تصویر حیواناتی مانند سگ، مرغ، ماهی و گربه رسم شده است. همچنین استوانه‌هایی به رنگ‌های مختلف وجود دارد که آزمودنی باید زیر هر تصویر استوانه‌ای که رنگ مورد نظر را دارد قرار دهد. این استوانه‌ها به منزله لانه حیوانات تلقی می‌شوند. در آزمون طرح‌های هندسی، از آزمودنی خواسته می‌شود که با مداد مشکی از روی طرح‌هایی که به وی نشان داده می‌شود بکشد.
گرد اورنده: مرضیه  ولیان کارشناس ارشد روانشناس کودک