اگر فرزند شما مبتلا به بیش فعالی باشد، همواره ممکن است با افرادی روبرو شوید که معتقدند فرزند شما بیماری ندارد و اگر بهتر تربیت شود مشکلش حل میشود!
اگر این مطلب را فردی به شما بگوید که جزو بستگانتان نیست و زیاد او را نمی بینید، میتوانید از اینکه نظرش را گفته است تشکر کنید و موضوع را عوض نمایید. ولی اگر از بستگان نزدیک شماست و زیاد با او برخورد خواهید داشت، شاید لازم باشد که در این مورد با او بیشتر صحبت کنید تا بهتر در جریان این قضیه قرار گیرد.
در اینجا ما چند مورد از باورهای اشتباه در مورد بیش فعالی را بررسی میکنیم.
۱٫ چیزی به اسم بیش فعالی وجود ندارد!
اتفاقا بیش فعالی یکی از شناخته شده ترین مباحث مرتبط با روانشناسی طی ۵۰ سال گذشته است. مدتهاست که مشخص شده این پدیده به فعالیت مغزی مربوط است.
۲٫ در گذشته بیش فعالی در بچه ها نبود!
مبحث بیش فعالی از ۱۱۰ سال پیش در کتابهای پزشکی آمده است ولی آن زمانها نام های دیگری برایش انتخاب شده بود. پس چرا قبلا در موردش کمتر شنیده بودیم؟ علت این است که امروزه روانپزشکان و متخصصین دیگر بهتر می توانند این بیماری را تشخیص دهند و توجه مادران به آن بیشتر شده است.
۳٫ بچه های بیش فعال در این دوره و زمانه خیلی زیاد شده اند!
علت این است که امروزه این بیماری شناخته شده تر است و جامعه به آن توجه بیشتری میکند.
۴٫ تقصیر پدر و مادر است که تربیت خوبی نکرده اند!
اشتباه است! اتفاقا معمولا والدین کودکان بیش فعال بیشتر از متوسط جامعه به فرزندانشان توجه میکنند. فقط مشکل اینجاست که این کودکان خیلی بیشتر از بقیه ی بچه ها نیاز به تلاش پدر و مادر برای تربیتشان دارند. همانطور که ابتلا به بیماریهای دیگر مثل قند و فشار خون ربطی به تربیت والدین ندارد، بیش فعالی هم همینگونه است.
۵٫ بیش فعالی فقط یک توجیه برای رفتار بد کودک است!
بسیاری از کودکان بیش فعال مشکلات رفتاری دارند. طبیعتا وقتی این کودکان مشکل تمرکز کردن دارند نمیتوانند نفر اول کلاسشان باشند. بنابراین سعی میکنند از راههای دیگر جلب توجه کنند که یکی از آنها بهم زدن کلاس است. باید بدانید که بیش فعالی ریشه در مغز دارد و بنابراین برخی از این کودکان واقعا نمی توانند ساکت بنشینند.
۶٫ این بچه نیاز به تربیت، ورزش و تغذیه ی بهتر دارد نه دارو!
البته تربیت و تغذیه صحیح و ورزش مناسب برای همه ی کودکان لازم است ولی در مورد کودکان بیش فعال اینها به تنهایی کافی نیست. چون بیش فعالی در مغز اتفاق می افتد. مصرف امگا ۳ در کنار داروها هم کمک کننده است. تربیت صحیح هم نقش مهمی در درمان این کودکان دارد.
روش های مناسب برای رفتار با کودکان بیش فعال
از آنجا که تعدادی از انتظارات، باورها و پیشداوریهای خاص والدین باعث بروز مشکلات ارتباطی والد و کودک میشود، لازم است برخی از شناختها در نخستین مرحله اصلاح شود.مثلا به عنوان والد باید بدانید: رفتار کودک مربوط به یک اختلال است و از روی قصد و عمد نیست، کودک توانایی یادگیری و موفقیت دارد، کودک مجموعهای از تواناییهای منحصربه فرد را دارد که این ویژگیها ارزشمند است.
۱- گوش دادن و صحبت کردن را بیاموزید
باز نگه داشتن پل ارتباطی میان والدین و کودک فوقالعاده مهم است و موجب میشود اختلافها و تعارضهای میان والدین و کودک به شکل موثری از میان برداشته شود و از وخیمتر شدن روابط میان آنها جلوگیری کند. برای این مورد پیشنهاد میشود:
۲- رفتار خود را با سن کودک متناسب کنید.
۳- در هنگام صحبت با کودک ارتباط چشمی با او داشته باشید.
۴- با جملات ساده صحبت کنید.
۵- خود را به جای کودکتان تصور کنید.
۶- سعی کنید هدف او را از بروز چنین رفتارهایی کشف کنید و برای گوش دادن به صحبتهای کودک خود وقت بگذارید.
۷- اگر معمولا هنگامی که کاری از کودکتان میخواهید صدایتان را بلند میکنید، کودک میآموزد هنگامی که صدایتان را به حداکثر نرساندهاید، به شما بیتوجهی کند.
۸- احساستان را به کودک بگویید.
بدون اینکه مستقیم از کودک انتقاد کنید، به او بگویید در مورد اعمال و رفتارش چه احساسی دارید. برای مثال: «به خاطر اینکه موهایت را شانه نمیکنی واقعا ناراحتم» یا «وقتی بموقع نمیخوابی، واقعا نگران میشوم.
۹- توجه مثبت به کودک نشان دهید.
توجه مثبت شامل رفتارهایی چون صمیمیت، دوست داشتن، احترام و پذیرش است یعنی والدین برای کودک ارزش قائل شوند.فقط زمانی میتوانید با موفقیت برای فرزند خود حد و مرز قوانین را تعیین کنید که به ویژگیهای مثبت او توجه نشان دهید. موثرترین راه برای آموزش رفتار خوب، شکل دادن رفتار یا تحسین است. اگر هنگام تحسین کودک خود، راهنماییهای زیر را به کار ببندید، متوجه خواهید شد این کار به عنوان یک روش تربیتی و انضباطی بسیار موثر است.
۱۰- به کودک خود بگویید که کدام صفات او را میپسندید.
۱۰- به کودک خود بگویید که کدام صفات او را میپسندید.
حداقل چندبار در روز کودک خود را به طور مناسب و مقتضی تحسین کنید.برای دریافت پاسخهای بهتر، نوع تحسین را با سن و اخلاق کودک متناسب کنید. برای نمونه در آغوش گرفتن، بوسیدن، نوازش کردن و دیگر نشانههای عملی محبت همراه با کلمات مهرآمیز برای کودکان مناسبتر است. به این نکته توجه داشته باشید که همیشه از جملات متنوعی برای این کار استفاده کنید، زیرا کودک بعد از مدتی از جملات تکراری خسته میشود. بازخورد فوری نشان دهید و رفتار کودک را برای موفقیتهای کوچکتر نادیده نگیرید.
۱۱- کودک را با افراد دیگر مقایسه نکنید.
روزانه ۱۵تا ۲۰ دقیقه از وقت خود را به کودک اختصاص دهید تا روابط والد ـ فرزند نزدیکتری ایجاد شود و زمینه برای تخلیه هیجانات نیز صورت گیرد.در این اوقات به کودکتان در انتخاب فعالیت یا تکلیف، حق انتخاب بدهید و کودک نقش اصلی را بر عهده بگیرد.