درمان بیش فعالی با دارو

دارو درمانی جزء مهمی از درمان بیش فعالی است. انواع مختلفی از داروها هستند که برای کنترل علائم بیش فعالی می توانند مورد استفاده قرار گیرد. داروهای بیش فعالی در موارد کوتاه اثر( سریع رهش )، متوسط ​​اثر و طولانی اثر در دسترس هستند. پزشک برای پیدا کردن یک داروی مناسب با موثرترین دوز، زمان بندی را انجام می دهد تا بیش فعالی را درمان کند.

دارو های محرک بیش فعالی

دسته ای از داروها که به محرک ها نام دارند؛ به طور موثر برای چند دهه در درمان بیش فعالی استفاده شده اند. این داروها به کسانی کمک می کنند؛ که دچار بیش فعالی هستند و دارای حواس پرتی و عدم تمرکز می باشند. داروهای محرک در ۷۰ ٪ تا ۸۰ ٪ از بیماران موثرند. برای درمان بیش فعالی هر دو محرک متوسط الاثر ​​و شدیدالاثر استفاده می شوند. هر دو در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان که دارای علائم بیش فعالی هستند؛ استفاده می شوند و برای برطرف کردن علائم و مشکلات بیش فعالی در مدرسه و محل کار مفیدند. این دو نوع از محرک ها برای استفاده در کودکان بالای ۳ سال تایید شده اند؛ در حالی که داروهای دیگر برای کودکان بیش از ۶ سال مناسب اند.

فهرستی از داروهای محرک برای درمان بیش فعالی شامل موارد زیر است:

• Adderall و Adderall XR
• Concerta
• Dexedrine
• Focalin و Focalin XR
• Metadate CD و Metadate ER
• Methylin و Methylin ER
• Ritalin و Ritalin SR و Ritalin LA
• Vyvanse
• Daytrana
• Quillivant XR

توجه داشته باشید؛ که تنها برخی از این داروهای محرک مانند Adderall XR ،Concerta ،Vyvanse ،Quillivant XR، و Focalin XR که از طرف سازمان جهانی غذا و ذارو( FDA ) تایید شده اند؛ و برای استفاده در بزرگسالان مناسب هستند.

مواد مخدر غیر محرک برای درمان بیش فعالی

در مواردی که محرک ها اثر نمی کنند و یا عوارض جانبی ناخوشایند دارند؛ داروهای غیر محرک ممکن است کمک کنند. اولین داروی غیر محرک تایید شده توسط  سازمان جهانی غذا و ذارو( Strattera ،( FDA می باشد. این دارو در حال حاضر در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان استفاده می شود. پس از آن داروی غیر محرک دیگیریست به نام Intuniv، که برای کودکان و نوجوانان بین سنین ۶ تا ۱۷ است؛ و به تازگی داروی غیر محرک Kapvay برای استفاده به تنهایی و یا در ترکیب با یک داروی محرک به منظور افزایش اثر بخشی تایید شده است. این داروها می تواند به بهبود تمرکز و کنترل تنش کمک کنند.

چه داروهای دیگری برای درمان بیش فعالی استفاده می شوند؟

وقتی هر دو نوع داروهای محرک و غیر محرک موثر و یا قابل تحمل نباشند و یا زمانی که شرایط خاصی وجود داشته باشد که نتوان از آنها استفاده کرد؛ چند داروی دیگر در دسترس برای درمان بیش فعالی هستند. این داروها عبارتند از:

• Elavil ،Norpramin ،Pamelor ،Tofranil و یا سایر داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای
• Catapres ،Duraclon ،Kapvay ،Nexiclon
• Tenex
• Wellbutrin

عوارض جانبی داروهای بیش فعالی

داروهای محرک مورد استفاده در درمان بیش فعالی، گاهی اوقات عوارض جانبی دارند؛ اما این عوارض معمولا  در اوایل درمان و خفیف و کوتاه مدت رخ می دهند. شایع ترین عوارض جانبی داروهای محرک عبارتند از:

• کاهش اشتها و از دست دادن وزن
• مشکلات خواب
• سردرد
• عصبانیت

داروهای بیش فعالی به ندرت می توانند عوارض جانبی جدی تری داشته باشند. به عنوان مثال، برخی از داروهای محرک با افزایش خطر ابتلا به مشکل قلبی عروقی همراه است. همچنین ممکن است؛ شرایط روانی مانند افسردگی، جنون، یا اضطراب را تشدید کنند. بنابراین قبل از این که شما و یا فرزندان خود مصرف هر نوع دارو برای درمان بیش فعالی را شروع کنید؛ مطمئن شوید که با یک پزشک در مورد تاریخچه پزشکی و خانواده تان صحبت کرده اید؛ و همچنین در مورد خطرات بالقوه ی این داروها اطلاعات کامل دارید.
در اغلب موارد، می توان اثرات جانبی را با استفاده از یکی از استراتژی های زیر را کنترل کرد و یا حتی از میان برد:

• تغییر دوز دارو
• تنظیم برنامه ی دارو
• استفاده یک داروی متفاوت

همیشه با پزشک خود قبل از هر گونه تغییر در برنامه ی درمانی بیش فعالی مشورت کنید.

درمان بیش فعالی با نوروفیدبک

امروزه نوروفیدبک به عنوان یکی از مؤثرترین روشهای درمانی و جایگزین دارو های شیمیایی در کودکان دچار بیش فعالی یا همان ADHD شناخته شده است. هدف از درمان بوسیله این روش این است که به کودک بیاموزیم چطور می تواند رفتارهای مغزش را تغییر دهدو در نهایت عملکردهای مربوط به بیش فعالی را از بین ببرد.

این به این معنی است که کودک شما می تواند به مغز خود بیاموزد که بیش فعال نباشد!

بیوفیدبک مانند آینه ای است که عملکرد مغزمان را که به طور عادی ما از آن آگاه نیستیم ، به نمایش در می آورد و به ما می آموزد تا اطلاعاتی راجع به وضعیت بیولوژیک مغز خود بدست بیاوریم و از این اطلاعات جهت کنترل ارادی فعالیت های مغزمان استفاده کنیم.

نوروفیدبک نوعی بیوفیدبک است که می تواند جهت آموزش کودکان دچارADHD جهت تغییر رفتارشان استفاده شود. به این صورت که دستگاه اطلاعات الکتریکی مغز کودک و امواج مغزی او را ثبت می کند و  با ثبت امواج و تقویت امواج مثبت و مفید، نوروفیدبک انجام می شود و کودک می آمزد که چطور می تواند بیشتر توجه و تمرکز داشته باشد.

آیا نوروفیدبک به راستی روش مؤثری است؟

وقتی کودک بیش فعال نیاز به توجه دارد، به جای افزایش موج بتا در مغزش، موج تتای او بالا می رود و در دستگاه EEG بالا بودن موج تتا نسبت به بتای او ثبت می شود. در جلسات نوروفیدبک درمانی، به کودک می آموزیم که چگونه موج بتای خود را بالا بیاورد. معمولاً بعد از ۳۰ جلسه درمان، کودک کاملاً می آموزد که چطور امواج مغز خود را کنترل کند . علاوه بر بهبود توجه و تمرکز در کودکان، علائم دیگر بیش فعالی نیز در کودک کمرنگ می شوند. این بهبودی، قابل مقایسه با زمانی است که کودک در حال مصرف روزانه  ۴۴ قرص ریتالین است.

در کودک تحت درمان با دارو، با پایان نیمه عمر دارو در بدن، علائم برمی گردد اما زمانی که کودک می آموزد که چطور امواج مغز خود را کنترل کند، علائم خاموش می شوند و این بهبودی دائمی است ، و بدان معنی است که وقتی جلسات درمانی کامل شد، کودک شما فردی نرمال خواهد بود و این نکته وجه تفاوت نوروفیدبک با سایر روش های درمانی است.

آیا این روش علمی است؟ روش نوروفیدبک از حدود ۴ سال پیش توسط اداره غذا و داروی آمریکا ( معتبرترین سازمان جهانی پزشکی) جهت درمان بیش فعالی ،کم توجهی مورد تایید قرار گرفته است.

طبق گزارش سال ۲۰۱۲ آکادمی پزشکان متخصص بیماریهای روانپزشکی اطفال آمریکا نوروفیدبک و بیوفیدبکدر راس درمانهای موثر در کودکان بیش فعال و کم توجه قرار دارد.

آیا نوروفیدبک محدودیت و عوارضی نیز دارد؟

در مورد عوارض احتمالی جانبی این روش در ۳۰ سال گذشته مطالعات بسیاری انجام شده و خوشبختانه هیچگونه عارضه جانبی برای این روش درمانی ذکر نشده است، این در حالی است که درمورد داروهای شیمیایی مثل ریتالین لیست بلند بالایی از عوارض گزارش شده است

آیا در آمریکا و سایر کشورهای پیشرفته از نوروفیدبک در درمان کودکان بیش فعال کم توجه استفاده می شود؟

در آمریکا  بیش از ۱۰۰۰ مرکز نوروفیدبک وجود دارد که این رقم در ۵ سال گذشته از کمتر از ۱۰۰ مرکز به این تعداد رسیده که این موضوع خود حاکی از میزان اهمیت و محبوبیت این روش درمانی در کشورهای پیشرفته می باشد .

متاسفانه تنها مشکل این روش این است که نوروفیدبک و بیوفیدبک به دلیل هزینه نسبتا زیاد نسبت به دارو درمانی حتی در کشورهای پیشرفته ، فقط توسط قشر مرفه جامعه استفاده می شود، و عملا بخش زیادی از جامعه به دلیل مشکلات مالی از این درمان محرومند و خانواده ها مجبورندسالها مصرف  داروهای شیمیایی را برای کودکان بیش فعال خود تحمل کنند! و با وجود اگاهی از عوارض این داروها چاره ای جز پذیرش نداشته باشند!