۱-۲- روش های مختلف درمانی
الف – توانبخشی (Rehabilitation)
1- فیزیوتراپی : هدف از فیزیوتراپی کودکان فلج مغزی کمک به این افراد به منظور دستیابی آنها توانمندی های جسمی حرکتی شان می باشد.
۲- کاردرمانی : کاردرمانی یک سری فعالیت های هدف مند را به منظور افزایش استقلال مهارت های حرکتی درشت و ریز طراحی می کند. کاردرمان به کودک فلج مغزی در استفاده از وسایل تطبیقی از قبیل وسایل مورد نیاز جهت نشستن، حمام کردن، ایستادن و غذا خوردن و … کمک می نماید.
۳- گفتاردرمانی : هدف گفتاردرمانی تسهیل و بهبود مهارت های ارتباطی کودک فلج مغزی می باشد. یک کودک فلج مغزی ممکن است نیاز به کمک در زمینه غلبه بر یک مشکل خفیف تلفظ داشته باشد یا اینکه ممکن است او نتواند از طریق گفتاری و کلامی با دیگران ارتباط برقرار کند و نیازمند یک روش غیر کلامی جهت برقراری ارتباط باشد. که از جمله این روش ها می توان به روش ارتباط از طریق چشم، زبان اشاره، عکس خوانی و ارتباط از طریق دستگاه های الکترونیکی اشاره کرد.
ب – ارتوزها، قالب های گچی و اسپلینت ها
برای اکثر کودکان فلج مغزی به منظور تقویت روشهای توانبخشی اغلب ارتوز، اسپلینت و قالب های گچی تجویز می شود. این وسایل به حفظ و ایجاد ثبات در مفصل و قرار دادن مفصل در وضعیت صحیح و همچنین ممانعت از کشش بیش از حد عضلات کمک می کنند.
ج – روشهای درمان دارویی
ممکن است برای کودک مبتلا به فلج مغزی بدلیل شرایط خاصی نظیر ابتلا به تشنج یا سفتی های دردناک در نتیجه اسپاسم های شدید از داروهای خاصی استفاده شود. سفتی عضلانی را می توان از طریق تزریق داروهایی ویژه ای از قبیل بوتوکس (Botox) برای مدت چند ماه مهار کرد.
د- جراحی
ممکن است به منظور کاهش اثر سفتی عضلانی برای ستون فقرات، لگن و پاهای کودک مبتلا به فلج مغزی یک سری جراحی های ازتوپدی و بافت نرم برای او انجام شود. در این روش های جراحی می توان با بلند کردن طول عضلات و انتقال تا …… حرکت کودک را تسهیل نمود. زمانی که رشد کودک متوقف شود از روش درمانی جراحی استخوانی به منظور وضعیت دهی صحیح به استخوان های فرد مبتلا به فلج مغزی نیز ممکن است استفاده شود.
گاهی اوقات متخصصین مغز و اعصاب ممکن است ریشه های عصبی که کنترل تون عضلانی را بعهده دارند را نیز جراحی نماید. در این روش که ریزوتومی انتخاب پشتی نامیده می شود هدف کاهش سفتی عضلانی می باشد.
کودکان فلج مغزی همانند سایر کودکان به محبت، توجه، عاطفه، صمیمیت و رابطه دوستانه و انسانی نیازمند می باشند.
۳- وسایل تطبیقی
امروزه وسایل کمکی زیادی جهت کمک به افراد مبتلا به فلج مغزی وجود دارد. که این وسایل به فرد کمک می کند تا براحتی فعالیتهای روزمره زندگی خویش را انجام دهد.
۱-۳- وسایل کمک حرکتی
– ویلچر (دستی و الکترونیکی) – دوچرخه و سه چرخه های مخصوص
– رورؤک عصا و والکر
۲-۳- وسایل کمک ارتباطی
– تابلوهای سمبولیک
– دستگاههای الکترونیکی ترکیب کننده صوت
– کی بردهای مخصوص
۳-۳- تسهیلات کمکی فعالیت های روزمره زندگی
– درهای الکترونیکی که بطور اتوماتیک باز و بسته می شوند
– وسایل تغذیه ای (از قبیل قاشق و …) با دستهای بلند
– چسب های گرفتن
– سیستم های کنترل محیطی البته وسایل فوق الذکر بسته به فرهنگ و نوع کشور متغیر می باشند.
۴-توجه به توانمندیهای کودک
از آنجائی که معلولیت کودک کاملاً مشخص است و میزان درمان آن نیز تا حد زیادی قابل پیش بینی است، رسیدگی به سایر توانمندی ها و استعدادها و از طرفی توجه به سلامت روحی کودک از اهمیت بالایی برخوردار باشد. متأسفانه بسیاری از اوقات قربانی مشکلات جسمی کودک می شوند.
لذا توصیه های زیر قابل تأمل است :
۱- ارزیابی کودک توسط یک روانشناس به منظور بررسی برخی اختلالات یادگیری کودک و انجام آزمایش های خاص به منظور جبران به موقع مشکلات.
۲- اهمیت به آموزش کودک و ایجاد مهارت های مختلف اعم از مهارت خودیاری، مهارت های اجتماعی، حرکتی، آموزش های تحصیلی و غیره.
بسیاری از کودکان با مشکلات جسمی از هوش و استعداد خوبی برخوردارند که پرورش مهارت ها و استعدادها خصوصاً در سنین قبل از دبستان می تواند در ایجاد اعتماد به نفس بیشتر کودک در مدرسه و مراحل بعدی زندگی او نقش به سزایی داشته باشد.
۳- لازم به ذکر است که کودکان با مشکلات جسمی شدید که شاید از رفتن به مدرسه محرومند از یادگیری و آموزش محروم نیستند و نباید محروم شوند.
۴- کودکانی در عین حال از نظر ذهنی نیز دارای محدودیت هایی هستند را می توان با مشاوره و اهتمام به توانمندسازی کودک در خودیاری و استفاده از توانمندی هایش بهبود بخشید و شاید این امر از اهمیت بیشتری برخوردار باشد.