تحریک الکتریکی مغز(TDCS)

تحریک الکتریکی مغز یا tDCS یکی از روش های غیرتهاجمی  تحریک مغز است که با استفاده از جریان الکتریکی ضعیف و پیوسته اثر خود را به جا می گذارد. این جریان الکتریکی پیوسته تحریک پذیری نورونی را در نواحی خاص مغز افزایش یا کاهش میدهد. این تغییر در تحریک پذیری نورونی به تغییر در عملکرد مغز منجر می شود و امروزه کاربرد گسترده ای در اختلالات نورولوژیکی و روانپزشکی پیدا کرده است. در این روش جریان الکتریکی ب مغز وارد میشود که قادر است فعالیت سلولهای مغزی را تحت تاثیر قرار داده و از این طریق اثرات درمانی به جا بگذارد. تحریک پذیری ایجاد شده در مغز وابسته به شدت جریان، طول مدت تحریک و جهت جریان الکتریکی متغیر است.

برای اهداف بالینی که نیازمند اثرات طولانی مدت است افزایش طول مدت تحریک یا افزایش قدرت تحریک حائز اهمیت است. از سوی دیگر، تکرار جلسات و افزایش تعداد جلسات تحریک الکتریکی مغز یا تحریک الکتریکی مغز یا tDCS باعث انباشتگی اثرات درمانی آن میشود.

کاربردهای تحریک الکتریکی مغز یا tDCS به عنوان یک ابزار غیرتهاجمی و ابزاری برای تحریک انعطاف پذیری نورونی مغز، در اختلالهای روانپزشکی و نورولوژیکی که ناشی از نقص در تحریک پذیری قشری است مثل صرع، میگرن، سکته مغزی، افسردگی و غیره کاربرد دارد. تحریک الکتریکی مغز یا tDCS همچنین نتایج درمانی در اختلالاتی مثل اسکیزوفرنی، بی اشتهایی و پرخوری، وزوز گوش، اختلال درد و … داشته است.

در واقع، تحریک الکتریکی مغز یا tDCS بر انواعی از حوزه های حسی، حرکتی، شناختی و هیجانی اثر دارد. تحریک الکتریکی مغز یا tDCS در بهبود سرعت پردازش مغزی، ظرفیت حافظه، توجه و کلیه عملکردهای شناختی موثر است.

این روش علاوه بر استفاده در جمعیت بالینی قابلیت استفاده در افراد سالم را نیز دارد.

بررسی روی افراد سالم نشان داده که تحریک الکتریکی مغز یا tDCS در بهبود عملکرد شناختی افراد در برخی از تکالیف همچون زبان، ریاضی، فراخنای توجه، حل مساله، حافظه و هماهنگی موثر بوده است. به دلیل استفاده از جریان الکتریکی ضعیف، تحریک الکتریکی مغز یا tDCS قابلیت استفاده در کودکان را نیز دارد. طی سالهای اخیر، استفاده از تحریک الکتریکی مغز یا tDCS در اختلالات دوران کودکی همچون بیش فعالی/عدم تمرکز (ADHD)، اختلالات یادگیری (LD)، اختلال درخودماندگی (Autism)، تاخیر تکلم و عقب ماندگی ذهنی (Mental Retarded) روند گسترده ای داشته و امید تازه ای برای درمان این اختلالات به وجود آورده است. جذابیت، کاربرد آسان و کم خطر بودن tDCS در مقایسه با سایر روش های تحریک مغزی همچون TMS و در عین حال ایجاد اثرات درمانی مشابه با TMS، آن را به ابزاری توانمند در عرصه پژوهش و درمان تبدیل کرده است.
آیا استفاده از tDCS عوارض جانبی به دنبال دارد؟
پس از پنج دهه استفاده از tDCS و صدها بررسی آزمایشی و بالینی هیچ عوارض جدی برای تحریک الکتریکی مغز یا tDCS ذکر نشده است. مطالعات حیوانی نیز نشان داده اند که شدت تحریک با تحریک الکتریکی مغز یا tDCS صدها بار کمتر از شدت تحریکی است که قادر است آسیب بافتی در مغز انسان ایجاد کند.

اثرات جانبی ای که به وفور ذکر شده و کاملا طبیعی است.
آیا تحریک الکتریکی مغز یا tDCS اثرات ماندگار ایجاد می کند؟
تحریک الکتریکی مغز یا tDCS اثرات بلندمدت در تحریک پذیری قشری مغز ایجاد میکند. با استفاده از شیوه های مختلف مثل افزایش طول مدت تحریک، افزایش شدت تحریک و افزایش دفعات تحریک (افزایش تعداد جلسات) میتوان ماندگاری اثرات تحریک الکتریکی مغز یا tDCS را افزایش داد. همچنین، مداخلات شناختی یا حرکتی در طول تحریک مغزی نقش بسزایی در افزایش ماندگاری اثرات آن دارد. این اثرات ماندگار احتمالا به این علت روی میدهند که مداخلات خاص، نواحی مغزی درگیر را به طور طبیعی فعال میکنند و این فرایند به افزایش اثرگذاری بر رفتار منتهی میشود.